Obserwatorzy

środa, 11 września 2013

Projekt - wzór - splot - ścieg - głos w dyskusji


Wywołana "do tablicy" przez Ciaparę, która zaproponowała dyskusję na temat  nazewnictwa, rozumienia i rozróżniania w polskim języku pojęć: projekt, wzór, splot  - wtrącam swoje 'trzy grosze".  
Sądzę, że problem tkwi w polskim nazewnictwie i obecnym języku używanym przez polskie dziewiarki. Większość  (ja też) mając na myśli splot/ścieg jakim jest wykonana dzianina, używa określenia "wzór". Stąd w języku polskich dziewiarek pojęcia: "splot" - "wzór"  stały się synonimiczne. Należałoby jednak być precyzyjnym,  powrócić do nomenklatury "starych" dziewiarek  i używać określenia "splot", albo "ścieg".

Jakie wyróżniamy sploty?  Taki podział znalazłam gdzieś tam:

1. Proste: do tych najprostszych zaliczamy sploty: francuski (tylko oczka prawe z lewej i prawej strony dzianiny); dżersejowy (pończoszniczy): oczka prawe na stronie prawej, lewe na lewej; ściągacze: pojedynczy, podwójny; ryż pojedynczy, podwójny.

2.Reliefowe oparte na kombinacji oczek prawych i lewych. Ich różnorodność jest ogromna, gdyż każda dziewiarka może wymyślić sobie dowolne kombinacje.

3.Ażurowe powstają w wyniku narzucania oczek i ich redukcji (przerabianie 2, 3 razem) w różnych kombinacjach. Są to pasy, zygzaki, kratki, liście i inne wymyślne kompozycje.

4.Warkoczowe - ich tworzenie polega na przekładaniu oczek na drut zapasowy i ich krzyżowaniu. Ładnie wyglądają wykonane i z grubej, i cieńszej włóczki.

5.Patentowe - najbardziej znane tzw. ścieg angielski i półangielski; powstają w wyniku, albo narzucenia dodatkowej nitki przed oczko i przerobienie razem w następnym rzędzie, albo poprzez wkłucie nitki w rząd znajdujący sie niżej, aniżeli aktualnie przerabiany. Ścieg włóczkożerny.

6.Tkane - to przekładanie nieprzerobionych oczek; dzianina przypomina tkaninę.

7.Żakardowe - wrabianie różnego typu wzorów innymi kolorami włóczki.

8.Siatkowe - sploty dość dziurawe, przydatne do wykonywania letnich dzianin, chust, szali.

9.Mereżkowe - przypominają mereżkę, najczęściej jest to kombinacja opuszczonych, sprutych w pionie oczek.

10.Krzyżowane - podstawą jest krzyżowanie oczek - otrzymuje się pionowe "warkoczyki", które z kombinacją ściegów warkoczowych umożliwią wykonanie swetra np.w stylu irlandzkim.

11.Przeciągane - przeciąga się, wyciąga nitkę oczka, by otrzymać coś np. w rodzaju rozetki.

12.Przewlekane - zwykle jest to narzut zawieszony na grupie przerobionych wcześniej oczek. Możliwe są różne kombinacje.

13.O wydłużonych oczkach m.in. brunszwik zwany peruwiańskim; powstający w wyniku narzucenia nitki kilkakrotnie na drut i jednokrotnym jej przerobieniu, co daję możliwość wyciągnięcia długiego oczka.

Dlatego  wymyślony przez kogoś projekt dzianinowy z opisem wykonania (rozliczenie oczek,  gatunek i grubość włóczki, rozmiar drutów) i podanie schematu splotu/ściegu (lub jego opisu) to na pewno wzór.  Uznałabym, że określenie "wzór" i "projekt" są w tym przypadku synonimami. Trzeba tylko pilnować się i upowszechniać pojęcie: "splot", "ścieg" - jako to, które określa wybór dziewiarki, która decyduje się np. na  ażur, warkocze, czy żakard. Oczywiście należy pamiętać, że zdecydowaną większość splotów/ściegów wymyślono dawno przed nami. Dlatego prawie nigdy nie da się ustalić, kto był autorem i wymyślił określony splot/ścieg. Sweter np. wykonany "wzorem irlandzkim" - to nic innego, jak wykorzystanie układu różnych splotów warkoczowych, krzyżowanych i prostych. Dziewiarka, która wymyśli fason, dobór i układ splotów, opisze sposób wykonania, rozliczy oczka, poda rodzaj włóczki i numer  drutów niewątpliwie staje się autorką wzoru (projektu) tego swetra. Wytwór ten jest a) projektem autorskim; b) spełnia warunki  stawiane "wzorowi przemysłowemu" podlegającemu rejestracji.
Stąd, mam wrażenie,  zalinkowana przez Ciaparę definicja pojęcia "wzór przemysłowy": wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. (http://www.uprp.pl/kiedy-wzor-przemyslowy-moze-uzyskac-ochrone/Lead05,156,1789,4,index,pl,text/) odpowiada temu co powyżej wywiodłam.

 

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails