Kresy Wschodnie 2012 r. (2). Drohobycz czyli skąd powiedzenie: ręka, noga, mózg na ścianie

Drohobycz to miasteczko obok Truskawca i Borysławia leżące nieopodal Lwowa (60 km na południowy zachód). Nasza przewodniczka podkreślała, że w Borysławiu wydobywano ropę naftową, w Drohobyczu przerabianio i mieszkano, a w Truskawcu wypoczywano. Truskawiec znany jest jako uzdrowisko bogate w zasoby wody mineralnej m.in. popularnej tu "Naftusi". W Drohobyczu już w wiekach średnich wydobywano sól, stąd w herbie miasta  widnieje dziewięć topek (głów) soli. II wojna światowa stała się dla tego miasta cezurą. Zmienił się świat, zmienił się układ społeczeństwa zamieszkujacego to miasteczko. Kiedyś koegzystowali tu zgodnie Polacy, Ukraińcy i Żydzi - funkcjonowały obok siebie cerkwie, kościoły i  synagogi. Do dziś możemy tropić ślady tej wielokulturowości. Mnie przede wszystkim Drohobycz kojarzy się z Brunonem Schulzem i "Sklepami cynamonowymi". Więc jego ślady pokażę najpierw:

Dom, w którym mieszkał Bruno Schulz

 Pamiątkowa tablica wmurowana w ścianę budynku

 Tablica upamiętniająca miejsce na trotuarze, gdzie pisarz został zastrzelony

Nie będę tu przytaczać historii Brunona Schulza - w różnych źródłach można sobie samodzielnie poczytać. Gdzieś tam między drzewami pokazano nam budynek liceum, w którym uczył.

Ważną ulicą miasteczka  jest ulica Tarasa Szewczenki (dawniej Adama Mickiewicza), mieszczą się przy niej  piękne architektonicznie budynki (XIX w.), obecnie w większości odremontowane. Tu kiedyś mieszkali najbogatsi mieszkańcy.

Nie można powiedzieć, że nie czci się naszego Adama Mickiewicza. Jednak zmieniono nazwę ulicy Mickiewicza na Tarasa Szewczenki, a nasz wieszcz patronuje jakieś bocznej uliczce:



Owszem odnowiono też pomnik i poeta zyskał nowy wizerunek w kolorze złotym:

Jakaś tam taka moda panuje i pomniki malowane są pozłotką.
A i na kościele św. Bartłomieja (usytuowany w centrum przy Rynku, jest jednym z głównych zabytków Drohobycza) upamiętniono wieszcza:

Stare miasto zbudowane zostało na prawie niemieckim, stąd centrum to kwadratowy rynek z ratuszem oraz promieniście rozchodzacymi się  uliczkami. Pod drodze mijamy pomnik Jerzego Kotermaka (Drohobycza) (ok.1450 -1494) ukraińskiego astronoma, lekarza, astrologa, ponoć nauczyciela naszego Mikołaja Kopernika:

A teraz już o tym skąd się wzięło powiedzenie: "ręka, noga, mózg na ścianie". Opowieścią na ten temat  uraczył nas pan Stanisław Winiarz

 - kościelny w kościele  św. Bartłomieja opowiadający jego historię ze wschodnia swadą:
"Na tym miejscu stała kiedyś pogańska świątynia, a kiedy kopali fundamenty pod kościół natrafili na stopę, dłoń i głowę tego bożka, który był tu w tej pogańskiej świątyni. I na pamiątkę tego wyniesiono te części na zewnątrz i wmurowali wścianę. I stąd jest to powiedzenie "ręka, noga mózg na ścianie", to od nas z Drohobycza".

Według miejscowej tradycji kościół został wybudowany na miejscu starego zamku. Jego budowa rozpoczęła się w r. 1392, a. zakończyła się na początku XV w. W końcu tegoż wieku w kościele był pożar, po czym został on odnowiony. W r. 1548 otoczono go wałem, rowem i parkanem, zbudowano kilka drewnianych baszt i jedną murowaną. Podczas powstania Chmielnieckiego świątynia została zdewastowana, a w r. 1681 - odbudowana. W r. 1754 kościół został odnowiony, natomiast gruntowna konserwacja została przeprowadzona pod koniec XVIII w. W 1780 r. według rysunków wybitnych malarzy J. Matejki, S. Wyspiańskiego, J. Megoffera były wykonane witraże. W 1800 r. na miejscu drzwi północnych została zbudowana kaplica. Prace konserwatorsko-budowlane zostały przeprowadzone pod koniec XIX i na początku XX w. Od 1902 do 1910 r. z prezbiterium zdjęto wysoką gotycką attykę i nakryto ją istniejącym do dziś poniżonym dachem.

Kościół jest murowany z czerwonej cegły, nietynkowany, trzynawowy, ogólnego typu, z wydłużonym graniastym prezbiterium. Według planu, zbliżony jest bardzo do kościoła katedralnego we Lwowie, bez późniejszych dobudów.

http://www.pallotyni.kiev.ua/pl/?g-063

Zdjęcia z wnętrza kościoła św. Bartłomieja w Drohobyczu

Po II wojnie światowej kościół został zamieniony na skład soli, co doprowadziło do dużej degradacji wnętrza. Obecnie świątynia funkcjonuje normalnie, gdyż została zwrócona wiernym; systematycznie odbywają się tu msze w języku polskim. Pan Stanisław Winiarz opowiadał, że w 1987 r. Polacy rozpoczeli starania o odzyskanie świątyni. Pisali listy do Moskwy, które zostawały bez odowiedzi. W końcu zebrano podpisy Polaków, które ksiądz Stanisław Draguła zawiózł do papieża. Było to okres, kiedy wizytę Janowi Pawłowi II składał Gorbaczow. Po trzech tygodniach przyszło zarządzenie, by kościół oddać wiernym. 16 grudnia 1987 r. Polacy weszli do kościoła, 23 biskup Moskwa z Przemyśla poświecił  kościól, a 25 świętowano tu, po 45 latach, Boże Narodzenie.