Żakardy. "Selbu" – norweski wzór żakardowy

Historia dziewiarstwa
Selbu to norweskie miasteczko leżące w regionie Sør-Trøndelag, a  także nazwa tradycyjnego norweskiego  wzoru: ośmioramiennej gwiazdy zwanej "Selbu Rose" dzianej z dwóch kolorów  włóczki, przeważnie białej i czarnej. Za twórczynię tego wzoru uważa się pewną szesnastolatkę Marit Olsdatter (Emstad) (1841-1929), która  pewnej niedzieli w 1857 r. pojawiła się w kościele w  rękawiczkach z wzorem "Selbu Rose".

Marit  Olsdatter  (Emstad) ( 1841-1929); zdjęcie stąd

 Flaga Selbu - stała się inspiracja dla Marit; zdjęcie stąd

Wzór zyskał popularność, wrabiano go głównie na rękawiczkach, a później i czapkach, skarpetach, swetrach robionych z naturalnej wełny owczej. 

 Tradycyjne wzory "Selbu Rose"; zdjęcie stąd

Zdjęcia rękawiczek - stąd

Od 1890 r. praktycznie  twórcy z  tamtej okolicy wykonywali  na sprzedaż odzież sportową z tym właśnie wzorem. Z czasem powstały tam firmy dziewiarskie.

Rzeźba z brązu - autor Sivert Donali - przedstawiająca  matkę uczącą córkę robótki na drutach (zdjęcie stąd)

W Selbu  (nieopodal kościoła) mieści się muzeum  "Selbu Bygdemuseum":

Zdjęcie stąd

gdzie zgromadzono duży zbiór eksponatów prezentujących historię rzemiosła. Selbu jest znane m.in. z produkcji kamienia młyńskiego. Jest tu też dział poświecony dziewiarstwu – prezentowanemu od 1850 r.

 Zdjęcia stąd

Schematy wzorów "Selbu Rosa":

Schemat ze zbiorów muzeum

Źródło:

http://exviking.net/man/selbu.htm

http://www.visitselbu.no/eng/museer.html

http://www.gonorway.no/norway/counties/sor-trondelag/selbu/763c823027b2c38/index.html

https://www.selbu.kommune.no/enheter/bygdemuseum/Sider/default.aspx

Łapki/podkładki kuchenne

Zrobiłam nowe, bo stwierdziłam, że nadszedł czas na wymianę dotychczasowych. Nie są jakoś specjalnie skomplikowane, ani urokliwe. Zwyczajne  prostokąty zrobione szydełkiem z grubej bawełny (podwójna nitka). Mają służyć jako łapki i podkładki pod gorący garnek lub talerz.

Zastosowałam dwa wzory  z półsłupków. Łapki kolorowe wykonałam rzędami półsłupków łapiąc tylko jedną nitkę słupka poprzedniego rzędu;  podkładki wykończone kolorowym obramowaniem robiłam półsłupkami od środka w formie kwadrata. Jedne i drugie wykończyłam  oczkami rakowymi.

I jeszcze akcent  świąteczny. Pokazuje dziś cudną kartę świąteczna wykonaną haftem krzyżykowym, którą wraz  z życzeniami  otrzymałam od Teni. Teresa pięknie i starannie haftuje drobniusieńkimi krzyżykami.  To już czwarta haftowana karta od niej.  Dwie pierwsze już sobie oprawiłam w ramki.

Tereso dziękuję bardzo - czuję się wyróżniona, kiedy dostaję takie piękne karty - dzieło Twych rąk.

Kapliczki przydrożne. Kapliczka leśna w Sanoku - za "czołgowiskiem"

Faktycznie stoi w lesie przy drodze do Lisznej. Żeby ją dobrze dojrzeć należy wejść po schodach.

Dwa zdjęcia zrobione w różnych porach roku.

Czapki męskie (2)

Kolejne czapki męskie. Tym razem wzór Turn A Square by Jared Flood. Jednak nie korzystałam z opisu, bo mi to potrzebne nie było. Pomysł Jareda zupełnie zwyczajny, bo ludziska od dawien dawna robią czapki w paski, które można układać w różnej konfiguracji. Tu charakterystyczny jest sposób spuszczania oczek na główkę czapki (klinowy), paski wówczas układają się w interesujący sposób:

Druty 3 -3,5 mm. Włóczka skarpetkowa 25% wełna, 25% poliamid; zużycie ok. 50g

Czapki robiłam z włóczek skarpetkowych podwójną nitką. Wychodziło tak około 50 g. Jest to świetny sposób na wyrobienie resztek.  Oczywiście nie każdemu mężczyźnie może być dobrze w takiej czapce zwanej "kondomówką", jednak w obliczu  - już zupełnie realnej - zimy, przyda się każda czapka. Ta jest o tyle wygodna, że można ją uznać za niezwykle uniwersalną. Jest niewielka, raczej niegruba, dość ciepła, doskonale chroni głowę i świetnie mieści się w kieszeni kurtki.

Moje czapki zrobiłam dla kilku mężczyzn z rodziny, w rozmiarach: XL = 60/62 cm obwód głowy, L = 58/60 cm obwód głowy, M = 56/58 cm obwód głowy. Jednak  wielkości nie regulowałam ilością oczek na szerokość, a głębokością. 
Czapka robiona na okrągło bez zszywania. Narzucałam na druty 96 oczek (dobra ilość do podziału na 4 części po 24 oczka - kiedy dojdzie do spuszczania na główkę). Ściągacz 2 x 2 - 12 rzędów. Powyżej ściągacza prosto w górę: rozmiar XL = 30 rz., L = 26 rz., M = 24 rz.  Potem podzieliłam oczka na 4 części i spuszczałam w co drugim rzędzie  po 8 oczek (22 rz.), aż zostało mi na drucie 4 oczka, które  ściągnęłam nitką i zeszyłam. W pewnym momencie z drutu na żyłce przechodziłam na cztery rękawiczkowe, bo wygodniej było mi spuszczać oczka na tym zmniejszającym się obwodzie czapki. 
Proszę nie zrażać się tym, że robótka na drutach wygląda mikro i wydaje się, że czapka jest jakby za płytka - jest to złudzenie. Kiedy zdecydujemy się zrobić więcej rzędów - czapa może okazać się za głęboka.
Taką czapkę można także robić od góry, od tych 4 oczek i dodawać oczka na obwodzie.

Żakardy. "Bohus" – szwedzki wzór żakardowy

Historia dziewiarstwa
Wielki kryzys w latach trzydziestych XX w.  spowodował również wysokie bezrobocie w prowincji Bohuslän w Szwecji. Grupa kobiet z północnej części Bohuslän zwróciła się do żony gubernatora Emmy Jacobsson w Goteborgu z prośbą o pomoc. W 1939 r. powstała spółdzielnia dziewiarska "Bohus Stickning". Początkowo kobiety wykonywały z wełny na drutach niewielkie formy dzianinowe sprzedawane turystom: rękawiczki, skarpetki, czapki. Pomimo tego, że produkty sprzedawały się dość dobrze, dochód nie wystarczał na utrzymanie rodzin. 

Knitchmagazin.com/fall/winter 2011/1012

Z czasem zaczęto realizować wzory opracowane przez Emmę Jacobson, a następnie profesjonalnych projektantów. Wprowadzono do produkcji wełnę i angorę doskonałej jakości.

Green Meadow; Design: Anna-Lisa Mannheimer Lunn; zdjęcie stąd

Wzory "Bohus" nie są odzwierciedleniem tradycyjnych  miejscowych wzorów. Emma urodzona we Wiedniu (studiowała sztuki piękne, a także uzyskała stopień doktora botaniki), posiadała zmysł artystyczny i tworząc swe projekty  inspirowała się sztuką kontynentalną, tkaninami  z Peru i Chin. Pragnęła, by dzianina "Bohus"  trafiła w gusta wyrafinowanych odbiorców i do ekskluzywnych sklepów.

Wild Apple; Design: Kerstin Olsson; zdjęcie stąd

Forest Darkness Black or green base; Design: Annika Malmström-Bladini; zdjęcie stąd

The Red Palm; Design: Kerstin Olsson; zdjęcie stąd

W latach 1940-1953 wzory dla firmy projektowała Anna-Lisa Mannheimer Lunn, która stworzyła swetry rozpinane mające kolorowe przody, a gładkie plecy i rękawy. Roda Randen była autorką wzoru (opracowanego około 1945 r.)  znanego, jako "Eskimå" (czerwone paski); w innych wzorach z tej serii stosowano kilka odcieni zieleni. W 1947 roku Anna-Lisa stworzyła charakterystyczny sweter z okrągłym kolorowym karczkiem "Blå Skimmer" ("Blue Shimmer"):

"Blue Shimmer"; Design: Anna-Lisa Mannheimer Lunn; zdjęcia stąd

Wzór tego swetra nie jest oparty na tradycyjnych szwedzkich wzorach żakardowych, stał się jednak najbardziej popularnym wzorem "Bohus".  Stąd swetry "Bohus" kojarzą się nieodmiennie właśnie z wrabianymi na okrągło, bajecznymi kolorystycznie, karczkami.

Projektantka Annika Malmström-Baldini prowadziła zespół projektowy w latach 1952-59. Jej zasługą jest fakt wejścia na rynki amerykańskie. Kerstin Olsson projektowała wzory wielokolorowe: „Egg” został zaprojektowany w 1963 roku, „Mgły” w 1964 roku. Ostatnim poważnym projektantem była Karin Ivarsson, która pracowała w latach 1960-69 – jest autorką projektu „Swan” (1966 r.) 

Ostatecznie spółdzielnia przestała działać w 30 kwietnia 1969 r. W ciągu trzydziestu lat stworzono tam ponad 400 oryginalnych wzorów.

Dzisiaj oryginalne dzianiny "Bohus" można zobaczyć na wystawie Bohusläns Museum.

Tu tabela systematyzująca  nazwy modeli i nazwiska projektantów oraz podająca daty, kiedy  poszczególne projekty zostały opracowane

Źródło: 
http://www.vastarvet.se/kulturvast_templates/Kultur_ArticlePage.aspx?id=45847

http://www.solsilke.se/Nyheter.htm

http://www.solsilke.se/

http://www.oneofsusannas.com/bohusclass.htm