Cerkiew w Piątkowej

Niezwykle urokliwa (dla mnie jedna z najpiękniejszych) i opuszczona; znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej w niewielkiej wiosce 10 km od Birczy, nad potokiem Jawornik nieopodal lasu. Dostać się do niej można przez potok po betonowych płytach.

Cerkiew grekokatolicka p.w. św.Dymitra należy do nielicznych w południowej Polsce trójdzielnych cerkwi kopułowych. Pochodzi z 1732 r., jednak posiada elementy architektoniczne z lat wcześniejszych. Inskrypcja wycięta cyrylicą na nadprożu zachodniego portalu  może świadczyć o roku przebudowy lub remontu.

Cerkiew o układzie amfiladowym zbudowana jest na planie trzech kwadratów. Ma konstrukcję zrębową oraz kamienną podmurówkę. Ściany cerkwi obwiedzione sobotami na słupach murowanych z rzecznego kamienia. Całość pokryta gontem. Cerkiew zwieńczona jest  trzema kopułami.

 

Portal zachodni prostokątny ma ozdobnie wycięte nadproże z wyrytą inskrypcją fundacyjną i datą. Drzwi posiadają ozdobne okucia:

 

Czworoboczne prezbiterium, nawa i babiniec są nakryte stropami płaskimi. Między babińcem, a nawą ciekawie wycięta przegroda, jedna z nielicznych w Karpatach. W nawie na ścianie zachodniej - chór.
Z dawnego wyposażenia cerkwi zachowała się tylko ikona namiestna z końca XVI w. z postacią św. Jana Chrzciciela (depozyt Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i Muzeum Zamku w Łańcucie).

Fragment muru okalającego cerkiew

Cerkiew opuszczona po II wojnie światowej niszczała, zniknęło też  wyposażenie. Była remontowana  w latach sześćdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Teraz nieco zabezpieczona, stoi nieużytkowana.
Nieopodal pozostałości cmentarza z nielicznymi nagrobkami:

 

 

Takimi płytami położonymi na dnie potoka można przeprawić się na teren okalający cerkiew

Źródło:

Magdalena, Artur Michniewscy, Marta Duda: "Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja. Pruszków 2003.