Strony

piątek, 6 maja 2011

Cerkiew w Orelcu

Orelec (w latach 1977-1981 Orle) – wieś  w powiecie leskim, w gminie Olszanica położona u podnóża pasma Żukowa na wys. 397 m n.p.m. w odległości 8 km od Leska, przy znanej turystycznej trasie do Soliny na terenie Wschodniobeskidzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Geograficznie przynależy do Gór Sanocko-Turczańskich. Wieś została założona na prawie wołoskim" przez  Kmitów prawdopodobnie już w I połowie XV wieku "

Drewniana greckokatolicka cerkiew w Orelcu pw. Zaśnięcia św. Anny (następnie kościół rzymskokatolicki pw. św. Józefa) wybudowana została się na niewielkim wzgórzu w centrum wsi. Datuje się ją  na rok 1740 (lub 1759).




Tradycja głosi, iż wcześniej pełniła funcję kościoła w pobliskich Uhercach, skąd - po wybudowaniu tam nowego, murowanego kościoła - została przeniesiona. Była odnawiana w roku 1933, natomiast od 1947 do 1969 nieużytkowana. Po wysiedleniach 1947 r. cerkiew służyła jako magazyn szyszek dla leśnictwa. W roku 1963 był w cerkwi jeszcze ołtarz główny, dwa ołtarze boczne i ikonostas. Część ikon z cerkiewki znalazło się w zbiorach sanockiego MBL. W latach sześćdziesiątych, gdy utworzonao parafię w Uhercach - cerkiewka była jej kościołem filialnym.  W 1975 r. Orelec  został przejęty przez parafię w Bóbrce. Podczas remontu w 1985r. pozbawiono cerkwię daszka  okalającego  typu soboty, co zeszpeciło zewnętrzną sylwetkę obiektu. We wnętrzu wycięto też oddzielającą prezbiterium od nawy drewnianą belkę tęczową.




Obszerne informacje o cerkiewce można zdobyć na podstawie dokumentu wizytacji cerkwi we wsi Orelec w dobrach Wielmożnej Salomei Jordanowej z Niesiołowskich z dnia 25 czerwca 1807r., sporządzonego przez  księdza Teodora Laureckiego, administratora w Orelcu:
Cerkiew ta jest wybudowana około roku 1740 z jodłowego drzewa na takich tramach, bez podmurowania o jednej kopule formą kościoła. Podsiebitka i podłoga z tarcic, długości 15, szerokości 10, wysokości 15 łokci. Zamyka się drzwiami jodłowemi na hakach żelaznych, zawiasach i zamkiem, grzeciążem do zamykania opatrzonemi, w niej okien pięć bez krat, na prawem boku jest zakrystia z drzwiami jodłowemi na zawiasach żelaznych, wrzeciaż do zamykania w tej, okienek dwie małych także bez krat. Przed cerkwią oddzielnie stoi dzwonnica, w której na dole jest spichlerz gromadzki, a na górze dzwony, cała gontami obita. Koło cerkwi jest cmentarz płotem ogrodzony, drzewami wysokiemi obsadzony (...). W tej cerkwi jest wielki ołtarz przyzwoity z obrazami Św. Anny na mensie murowanej, na którym też tabernaculum znajduje się. Na boku jest ołtarz mniejszy z obrazem Zbawiciela, ołtarz Św. Mikołaja i Najświętszej Panny.





Obok cerkwi stoi drewniana dzwonnica o konstrukcji słupowej, na planie kwadratu, kryta  dachem namiotowym, pierwotnie obitym  gontem. Dzwony znajdowały się w jej górnej części, natomiast w dolnej mieścił się spichlerz gromadzki.


Naprzeciwko cerkiewki wybudowano nowy, murowany kościół konsekrowany w 2009 r.